El Valle – parel tussen de dichte jungle en Pacifische kust

Na twee weken op de standaard toeristische plekken Bogotá, Medellin en Salento hebben we zin in avontuur. Wij reizen vijf dagen buiten de gebaande paden naar de regio Chocó, een parel tussen de dichte jungle en Pacifische kust.

De reis naar El Valle

Goed verstopt voorbij de jungle aan de westkust ligt één van de minst bezochte regio’s van Colombia, de Pacifische kust. Onze bestemming is het vissersdorp El Valle. Er lopen geen wegen naar dit deel van Colombia. De reis er naar toe is meteen onderdeel van het avontuur. Op het kleine regionale vliegveld van Medellin moet niet alleen onze rugzak op de weegschaal, maar wij ook. De belading van de kleine propellorvliegtuigjes die naar Bahia Solano vliegen komt nauw. Er kunnen maar twintig passagiers in ons vliegtuigje.

Als onze kinderen hun vliegtuiglogboekjes overhandigen aan de crew worden ze uitgenodigd in de open cockpit, tijdens de vlucht. “Wil je het licht aan en uit zetten met deze knopjes?” vraagt de piloot aan onze dochter terwijl we boven de jungle vliegen. De crash van een vliegtuigje en de vermiste kinderen in de Colombiaanse jungle vorige maand zet ik maar snel uit mijn hoofd.

Een uurtje later staan we gelukkig veilig aan de grond en pakken we onze bagage van de kar. De aankomstterminal bestaat uit een zandpad, een paar palen en een golfplaten dak. Bordjes met je naam erop zijn hier niet nodig.

Op de straat staan een stuk of zes motortaxi’s (tuktuks) en een transportbusje klaar. Een negroïde man die ik herken van de Whatsapp profielfoto zwaait, het is onze taxichauffeur Joel. Hij brengt ons naar zijn wagentje. We proppen ons vieren én onze bagage in een tuktuk waar officieel twee passagiers in kunnen. Onze tiener mag voorin bij Joel, samen op één stoel. We hobbelen drie kwartier over een slechte weg vol modderkuilen.

Dan arriveren we in het dorp El Valle en kruipen we uit de tuktuk. Er passeert een processie met zingende inwoners, want het is Maria Hemelvaart. We zien een paard en wagen, halfblote kindjes spelen op straat. Wat een totaal andere wereld dan de miljoenenstad Medellin. Maar ehhh… onze accommodatie ligt toch aan het strand, een heel eind buiten het dorp? Joel grijnst en wijst naar twee motoren. Slik. Moeten we echt daarop, met de kinderen, twee sporttassen, een cameratas en vier rugzakken?

“We gaan naar een tof plekje buiten de begaande paden, heel remote” hoor ik mezelf vorige week nog tegen een vriendin zeggen.

Even laten crossen we achterop de motor over een heel smalle houten brug, door de jungle en daarna over het strand. Dit is gaaf maar ook best wel spannend! Met kramp in de benen en armen stappen we twintig minuten later af op het strand voor de family ecolodge Mama Orbe.

Wauw, wat een indrukken… We staan op Playa Cuevita, een donker strand van 9 kilometer lang net buiten El Valle. Hier vind je geen ligbedden of strandtenten. Slechts twee kleine ecolodges en een handjevol toeristen, that’s it. En heel veel aangespoeld hout en plastic. We blijken het strand grotendeels voor onszelf te hebben de komende twee dagen.

We hebben eerst twee nachten geboekt in een in een eenvoudige vrijstaande bungalow bij family ecolodge Mama Orbe, vernoemd naar de eigenaresse. Het heet dan wel ecolodge maar feitelijk is het een basic hostel op een paradijselijk stukje aarde. We worden hartelijk welkom geheten door Mama Orbe en haar zoons en zeulen dan alle tassen naar ons huisje op palen. Wauw, wat boffen we met deze mooie accommodatie. We hebben twee slaapkamers, een terras met hangmatten en uitzicht op zee, en een openlucht privé badkamer inclusief een enorme spin.

Er is een gemeenschappelijke ruimte met twee lange houten tafels, waar we de komende dagen chillen en samen eten. Dat is niet inclusief trouwens, maar een andere optie om te gaan eten is er niet. Je kunt bij vloed niet de vijf kilometer naar een restaurant in het dorp wandelen, want de enige weg is dan door het water.

Schildpad sanctuary in El Valle

We komen precies op tijd aan om mee te kijken met de schildpadtour. Die is niet alleen voor gasten van ecolodge Mama Orbe, maar ook voor de toeristen die vanuit de hostels in El Valle komen. Mama Orbe zit met een grote grijns aan tafel, met het kasboek voor zich. “Nombre, numero de pasaporte, pesos por favor“. Als alle bezoekers betaald hebben gaan we naar de sanctuary op het terrein. In rap Spaans vertelt Mama Orbe over het werk dat zij hier met haar zoons doet, ter bescherming van de Olive Ridley zeeschildpadden.

Elke dag na zonsondergang beginnen de patrouilles over het strand, de hele nacht door. Mama Orbe’s zoon Dario legt met gemak 40 kilometer per nacht af, vaak te voet. Zodra een schildpad gesignaleerd wordt verzamelt Dario of één van de vrijwilligers de eieren in een stoffen tasje. Het zijn er vaak wel 80 tot 100 per keer. Dario vertelt dat ze soms te laat zijn, dan zijn er eieren al gestolen door een dorpsbewoner of opgegeten door een hond. Zelfs hun eigen honden, die meestal meelopen over het strand, eten heel soms de schildpadeieren op als ze de kans krijgen. Mensen, honden en roofvogels zijn de grootste bedreigingen voor de schildpaddenpopulatie hier.

De gevonden eieren worden meegenomen en herbegraven op het omheinde terrein bij Mama Orbe. Als de eieren na zo’n 45 dagen uitkomen worden de baby schildpadden vrijgelaten. Onze dochter mag meehelpen en tilt een grote schaal met tientallen schattige schildpadden naar de zee. Dit is een unieke ervaring, op ons ‘eigen’ stukje strand. Na een kwartiertje zijn alle kleintjes door de golven meegenomen.

Nog geen tien minuten later roept één van de medewerkers ons. “Tortuga tortuga!”. Op zo’n vijftig meter van de ingang van het Mama Orbe ecohostel komt een schildpad aan land, midden op de dag. Iedereen lijkt verrukt, dit gebeurt niet vaak. De schildpadden komen meestal na zonsondergang, als het veiliger voor ze is. We kijken hoe de schildpad een enorm diep gat graaft en de eieren legt. De eieren worden verzameld en Dario neemt ze mee naar de sanctuary.

Mama Orbe doet hier fantastisch werk met haar zoons, maar het is ook wel een commercieel ding geworden. Geld betalen, praatje horen, schildpadden kijken en klaar. Mama Orbe verdwijnt na de vrijlating van de baby’s direct weer naar haar eigen huis, en we zien haar pas de volgende dag weer als de volgende groep toeristen komt voor het betalen van een tour.

Nachtelijk avontuur: schildpadden zoeken

Na het avondeten gaan we mee op patrouille met de andere toeristen die bij Mama Orbe verblijven. Met z’n tienen lopen we over het strand, zaklamp mee en regenjassen aan. De rode krabbetjes rennen voor ons uit over het donkere strand. De kinderen zijn moe en vinden het ook wel spannend in het donker. Na een kilometer lopen besluiten we dat deze excursie teveel voor ze is. De kinderen worden achterop een motor terug gebracht naar ons huisje, Martijn volgt even later te voet.

Ik wandel met de groep verder. Ruim een uur later zijn we aan het eind van het strand en we hebben nog geen schildpad gezien. We besluiten hier even te wachten op bericht van één van de patrouilles. Zittend op een aangespoelde boomstam, bij het licht van één zaklampje, kletsen we wat in het Spaans. Even later volgt het ‘turtle!’ bericht. We haasten ons over het strand terug, in de richting van een zaklamp heel in de verte. Een motor komt ons tegemoet rijden en brengt ons ombeurten snel naar de schildpad. Ze is net klaar met eieren leggen als ik aankom, maar het is wel een magisch gezicht.

Bijna honderd eieren worden verzameld en we kijken hoe de grote dame langzaam terug waggelt naar de zee. Als we terug gaan naar ons huisje blijken we vlak voor de ingang naar Mama Orbe te zijn. Op precies hetzelfde stukje strand als waar we vanmiddag de schildpad zagen. Daar heb ik dus in het stikdonker twee uur en acht kilometer voor over het strand gelopen…

Walvissen en snorkelen in Utria NP

Na een goede nacht en een basic lokaal ontbijt maken we ons klaar voor een dagje walvissen spotten. Een programma en tijdstip van vertrek is er niet, we weten niet meer dan ‘vandaag is de walvistour’. We zien het wel. Twee gidsen nemen ons per boot mee naar Utria Nationaal Park.

Met een flinke snelheid varen we in de stromende regen richting Utria NP. We hebben onze regenjassen aan, maar al snel hebben die geen enkel nut meer. Een combinatie van golven zeewater en veel regenwater dringt door tot ons ondergoed. Gelukkig hebben we vlak voor vertrek reispillen genomen en worden we niet zeeziek.

Het zeewater is hier heel warm, bijna net zo warm als het douchewater thuis. We begrijpen nu waarom onze reisgenoten alleen in zwemkleding op de boot zitten. Het zal de gebrekkige communicatie bij onze accommodatie zijn waardoor wij niet zo goed voorbereid op pad zijn vandaag.

Zwemmen bij de bultruggen

Voor mijn gevoel duurt de boottocht in de speedboot ruim een uur, maar in werkelijkheid is het maar een klein stukje. Onze accommodatie Mama Orbe ligt slechts 10 kilometer van de ingang van de baai vandaan. Dichter bij Utria NP kun je niet verblijven.

Het warme zeewater is ideaal voor de bultruggen die hier in deze periode hun jongen krijgen. In dit deel van Colombia is het bijna gegarandeerd dat je de bultruggen snel ziet, en mooie foto’s kan maken van de springende walvissen kan zien. Soms zelfs al vanaf het strand! Maar ja, bijna gegarandeerd is niet helemaal…

Wij hebben de pech dat we door de harde regen vandaag geen zoektocht naar de bultruggen doen. Het zicht is te slecht en foto’s maken lukt ook niet in de stromende regen. Bij het naderen van de baai bij Utria NP zien we gelukkig nog wel een glimp van een bultrug met jong. Mijn telefoon zit in een speciaal waterdicht hoesje maar krijgt toch nog vocht ín de lens van de camera.

Vlakbij de plek waar de bultrug zwemt wordt de boot stilgelegd en duiken wij ook snel het water in. Nou ja snel… Reddingsvesten uit, zwembandjes om, Teva’s uit, duikbril op. Voordat onze zoon goed en wel in het water ligt moeten we er al weer uit. We zien de bultruggen helaas niet meer, en varen de bijzondere lagune in. De jungle reikt hier letterlijk tot in de zee.

Wandelen in het nationaal park

Bij het bezoekerscentrum legt de boot aan en stappen wij uit. We moeten 59.000 COP per persoon (€13,50) betalen voor de toegang tot het nationaal park en een korte wandeling met een gids. Oeps, zoveel pesos hebben we vandaag niet meegenomen. Wederom door de gebrekkige communicatie vanuit Mama Orbe, die werkelijk niks heeft verteld over de inhoud en prijs van de tours. Colombianen betalen overigens maar een fractie van die entreeprijs. Met een beetje onderhandelen hoeven we slechts voor één persoon entree te betalen.

Na een korte presentatie over het park lopen we, nog steeds in de stromende regen, over een spekglad houten pad door het park. We zien vooral de mangroves met honderden kleine krabbetjes tussen de boomwortels. Verder zien we geen vogel, geen slang, geen kikker: niks.

Heel eerlijk? Dat valt best tegen. We reizen speciaal naar dit unieke plekje aan de kust om de bultruggen, toekans, apen, gekleurde kikkers, dolfijnen en ander tropisch spul te zien. Deze vijf dagen aan de kust zijn qua vervoer en verblijf een flinke hap uit ons gehele reisbudget. Maar we hebben echt pech, op een paar schildpadden op het strand na zien we niks van dit alles.

Hebben we de verkeerde gidsen? Letten we niet goed op? Zijn we te verwend na onze reizen door Afrika en Borneo? Ik weet het niet, maar de teleurstelling overheerst toch wel. Geen foto’s van tropische kikkertjes of springende bultruggen dus bij deze blog…

Isla Playa Blanca

Na onze wandeling door de mangroves klaart het gelukkig op. We mogen nog even snorkelen in de lagune in het park. De snorkelmaskers die we meegenomen hebben voor de kids zijn ideaal, ze zien koraal en gekleurde vissen. Het is inmiddels al begin van de middag en onze magen rammelen. We varen de lagune uit en leggen even later aan bij het enige bewoonde eilandje in het park, Isla Playa Blanca.

Hier staat een eenvoudig restaurant aan een tropisch wit zandstrandje. Een menukaart is er niet, je krijgt gewoon de dagschotel geserveerd. Die bestaat, hoe verrassend hier, wederom uit tonijn, rijst en patacones (gebakken banaan). De kids zijn blij dat ik wat mueslirepen in mijn rugzak heb gegooid.

Snorkelen in afgelegen baaien

Met goed gevulde magen lopen we daarna naar Playa Blanca, een idyllisch strandje omgeven door rotsen en jungle. Er zijn zo’n vijftien andere toeristen op het piepkleine eilandje, er liggen namelijk drie bootjes van walvistours aangemeerd. En dat half augustus, in de Europese schoolvakanties. Wat heerlijk rustig! Samen met een paar andere toeristen, de meesten blijven bij het restaurant hangen, snorkelen we hier een half uur in de zee.

Dan komen onze gidsen ons ophalen en varen we weer vijf minuten. We leggen aan in een volgende baai, Puerto Utria. Ook hier snorkelen we weer tussen gekleurde vissen en het koraal. We zijn hier op de landtong tussen de lagune en de zee, een smal stuk van het nationaal park. Zoek je rust en natuur dan is dit dé plek om naar toe te gaan.

Turtle in de plastic soup 🙁

Het is al weer eind van de middag als we bij Mama Orbe terugkomen. De kids chillen even met de iPad (ja er is hier wifi) terwijl ik probeer om de zoute regenjassen uit te spoelen. Alles stinkt en is doorweekt.

Vlak voor het avondeten blijkt er alweer bij daglicht een schildpad aan land te komen. We kijken toe hoe ze eieren legt, en helpen om het plastic voor de poten weg te halen als ze terug waggelt naar zee. Dat aangespoelde plastic is hier in grote getale aanwezig, ik word er regelmatig verdrietig van. Ik neem me voor om thuis nooit meer te klagen over een dop die vast zit op een colafles.

De volgende ochtend relaxen we bij Mama Orbe en spelen de kinderen lang in zee. De andere gasten zijn al vertrokken dus we hebben het hele strand van 9 kilometer voor onszelf. Na de lunch rijden we achterop de motor terug naar El Valle. We zijn namelijk ook erg benieuwd hoe het toerisme aan een strand met hostels bij het dorp is. Voordat we Playa El Almejal gaan verkennen checken we in bij Cabana el bien germina ya, een kleinschalig guesthouse met een grote tropische tuin én alweer uitzicht op zee.

Over El Valle en de hostels

Toerisme in El Valle, hoe moet ik dit nou omschrijven. Dit is geen Tayrona nationaal park, en is geen hip influencers uitgaansleven zoals aan de noordkust bij Palomino. De zee is niet knalblauw zoals aan de Caribische kant en je kunt hier niet snorkelen. Er zijn geen strandtenten, geen ligbedden, geen feesten en geen restaurants. El Valle is puur, rustig en nog amper ontdekt.

Het ‘toeristische deel’ van El Valle bestaat uit een stuk of vijf populaire hostels. Die liggen naast elkaar aan een zandweg net buiten het dorp. Een boulevard kun je het niet noemen. Het is een beetje een braakliggende strook met gras, boomstronken, een onverharde weg en het strand, Playa El Almejal. Er is een volleybalveld en een plek waar je surfboards kan huren. Ook bij de hostels verhuren ze surfplanken. Playa El Almehal is een kilometer lang, en aan beide uiteinden zijn rotsen in zee waar je niet mag zwemmen.

Surfen, strand en chillen

Deze twee dagen in El Valle genieten we van het strand, we slenteren door het dorp en testen de barretjes bij de hostels. Ik wil namelijk heel graag enkele accommodaties bekijken voor de ultieme reisgids voor een bezoek aan Chocó. Het is fijn om weer even onder de mensen te zijn, ook al is het nog steeds heel rustig overal.

De stroming is hier redelijk sterk maar je kan hier best leuk golfsurfen. Druk is het niet, op het gehele stuk waar je mag zwemmen en surfen kom je hooguit een handvol andere surfers tegen. Op het strand is er een leuke mix van enkele westerse backpackers, jonge Colombiaanse toeristen (vooral uit de regio Medellin) en lokale families.

Eigenlijk wil ik het liefst nóg een walvistour boeken om nu, met een stralend blauwe lucht, wel de bultruggen te zien. Helaas lijken de walvistours vanuit El Valle allemaal dezelfde dagtour naar Utria NP te zijn die we twee dagen eerder al gedaan hebben. Ik wilde heel graag met de biologen van Madre Agua gaan varen omdat ik daar goede recensies van gelezen had. Maar deze organisatie zit in Bahia Solano, drie kwartier rijden van El Valle.

Ons basic Spaans beperkt ons om duidelijk te krijgen of we dan eerst helemaal naar BS moeten en dan weer terug naar de kust, en of de tour ook in een half dagdeel kan. De kinderen willen namelijk vooral chillen en in zee spelen. Helaas, geen tweede walvistour dus. In plaats daarvan boeken we via ons guesthouse een kanotocht op de rivier voor de volgende ochtend.

Onze eerste dag in El Valle sluiten we af met lang spelen in zee, een drankje bij de bar van Utria hostel en eten bij de pizzeria direct naast ons guesthouse.

Kanoën op de rivier

Met twee gidsen peddelen we via de rivier een klein stukje landinwaarts, bijna parallel aan de autoweg naar Bahia Solano. We zien een enkele ijsvogel en een paar kleine reigers, maar verder geen bijzondere dieren. Na een uurtje varen legt de kano aan in de jungle. We stappen uit en lopen over een spekglad modderig pad door het bos naar een waterval toe.

Dit is weliswaar geen driedaagse Amazonetour, maar met een zesjarige erbij eigenlijk helemaal prima zo. Het is avontuurlijk, niet te intensief en vooral niet te lang. Na twintig minuten glibberen komen we bij een kleine waterval waar we even in de poel duiken en onze waterfles vullen.

Net als een paar dagen eerder blijk ik weer veel te veel spullen mee te sjouwen. Mijn grote rugzak en de dry bags zijn gevuld met handdoeken, petten, een waterfilter, DEET, zonnebrand, camera’s, waterschoenen, snacks, droge kleren etc. Zodra we bij de waterval aankomen stappen de Colombianen die mee zijn gewoon onder de waterval. Wij zijn eerst tien minuten bezig met omkleden en insmeren haha. Veel te moeilijk. De volgende keer doen we gewoon alleen zwemkleding aan bij een tour, het is toch warm genoeg hier.

Dat vindt onze gids blijkbaar niet, want terug bij de kano krijgen we warme chocolademelk en koffie. Ik had persoonlijk meer zin in een koud biertje of een ijsje, maar dat moet nog even wachten.

Zon, zee en een terrasje

Na onze boottocht wandelen we door het dorp terug. Wat is het hier toch relaxt en basic, en totaal niet toeristisch. Kleine kinderen lopen in hun blootje, moeders maalt de maïs in de deuropening en de mannen zitten ergens in een café aan het bier. Ik klets in mijn beste Spaans met twee jongetjes die spelen in een leegstaand huis. Ze gaan zoals veel kinderen in deze afgelegen gebieden niet naar school.

In het dorp zien we eigenlijk geen andere toeristen. De enige ijssalon blijkt net vandaag (of altijd?) gesloten. Bij een buurtsupermarkt haal ik een paar koele drankjes.

De middag brengen we door in zee, en daarna met een drankje op het terras bij het hostel Posada don Ai. Het uitzicht op zee en de stilte wordt enigszins verstoord door een oude Opel die lang met draaiende motor pal voor het terras staat. De motor uitzetten is waarschijnlijk geen optie, ik vermoed dat hij daarna niet meer start. Het is al best bijzonder dat hier überhaupt een auto staat, want meer dan een paard of motor lijk je in dit dorp niet nodig te hebben.

Uit eten in El Valle

‘s Avonds wandelen we met een zaklampje naar het dorpscentrum. Hier schijnt een goed lokaal restaurant te zitten, Rosa del Mar. Het is wel een beetje spannend om in het donker over straat te lopen in zo’n arme buurt. In Medellin of Bogotá pak je dan een taxi voor de veiligheid. Hier voelt het vriendelijker en vertrouwd ofzo. Misschien naïef, maar we zijn met z’n viertjes en het is nog vroeg op de avond.

Het restaurant is een soort woonkamer met plastic stoelen, nepplanten en felle verlichting. Maar het eten is heerlijk, ook al eten we gewoon weer de standaard rijst met vis. Een fijne afsluiter van vijf dagen aan de Pacifische kust.

Dag mooie Pacifico

Na vier nachten in El Valle is het voor ons tijd om terug te vliegen naar Medellin. De eigenaar van ons verblijf regelt voor ons het vervoer, we willen graag om 11.00 uur vertrekken naar Bahia Solano. We merken wederom dat dingen hier anders gaan dan in de grote steden. De tuktuk blijkt niet beschikbaar om 11.00 uur. Onze gastheer belt en appt nog wat rond, een tuktuk om 11.20 uur lukt misschien, of misschien niet. Een taxibusje dan? Prima, doe maar om 11.40 uur.

Uiteraard is er geen busje om 11.40 uur, die is onderweg. Wanneer hij komt? Als hij iedereen opgepikt heeft, binnenkort. Een kwartier later komt er een propvol taxibusje aangereden met drie gezinnen en hun bagage erin. De bus wordt uitgeladen, de koffers gaan op het dak en we spelen levend Tetris om een zitplekje te vinden.

Op het vliegveld hoeven we niet in de rij. Ik chill wat met de kinderen bij de souvenirkraampjes terwijl Martijn een tuktuk neemt naar de pinautomaat in Bahia Solano, we komen namelijk nog een miljoen pesos tekort om Mama Orbe te betalen. De taxichauffeur zal dit later contant bij haar gaan afgeven. Zo gaat dat hier aan de Pacifico…

Meer lezen over reizen door Colombia

• Budget: wat kost reizen door Colombia met kids?
• Spannend avontuur bij de vervallen vakantievilla van Pablo Escobar
• Kleding wassen op vakantie: Scrubba waszak review
• Bluetooth koptelefoon voor kinderen