Kids Travel Service Alles voor je vakantie met kinderen
Ga jij binnenkort op vakantie naar bijvoorbeeld Oostenrijk. Zuid-Duitsland of Zweden? Dan ben je misschien via de media of bezorgde familieleden gewaarschuwd voor een gevaarlijke tekenziekte in vakantielanden. Na de tijgermug, bedwants, hoornaar en eikenprocessierups lijkt de teek de nieuwe hype waar we bang voor gemaakt worden. We hoorden zelfs al de naam ‘terrorteek’ voorbij komen. Is dat terecht?
Hoe zit het met die ziekte tekenencefalitis, de preventie en vaccinatie? En kun je nog wel veilig met je kinderen gaan kamperen? Wij vertellen je er alles over in deze blog.
Direct naar
- Ziek worden door een tekenbeet: Lyme en tekenencefalitis
- De verschillen tussen deze tekenziektes
- Wat is tekenencefalitis precies?
- Waarom nu ineens die aandacht voor tekenencefalitis?
- Waar komt tekenencefalitis voor?
- Vaccinatie tegen tekenencefalitis
- Hoe kun je jezelf beschermen?
- Is dat niet eng, een nieuw vaccin?
Ziek worden door een tekenbeet: Lyme en tekenencefalitis
Teken komen overal in Europa voor. De kleine kriebelige beestjes kunnen besmet zijn met een virus of een bacterie, die ze via een beet op mensen en dieren kunnen overbrengen. De ziekte van Lyme is bij de meeste mensen intussen wel bekend. Deze wordt veroorzaakt door de Borrelia Burgdorferi bacterie. Sinds enkele jaren is een nieuwe ziekte aan een nieuwe tekenziekte aan een opmars bezig, namelijk tekenencefalitis (FSME). Dit is ernstige hersenziekte die veroorzaakt wordt door het tekenencefalitisvirus.
De ‘terrorteek’ is overigens iets heel anders. Hiermee wordt de hyalomma-teek bedoeld, die drie keer zo groot kan worden als de gewone teek. Deze tropische reuzenteek komt o.a. voor in Noord-Afrika en Azië en kan ook ziektes over brengen. In deze blog gaan we echter alleen in op ziektes die door de ‘gewone’ teek in Europa overgebracht kunnen worden.
De verschillen tussen deze tekenziektes
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie, en kan behandeld worden met antibiotica. Er is (nog) geen vaccin beschikbaar om de ziekte van Lyme te voorkomen. De meeste patiënten herstellen volledig na een behandeling van de ziekte. Besmetting met de ziekte van Lyme kun je deels voorkomen door de teek zo snel mogelijk te verwijderen. Als de teek meer dan 24 uur in de huid zit is de kans namelijk groter dat de bacterie wordt overgedragen.
Tekenencefalitis wordt veroorzaakt door een virus, en kan niet behandeld worden. Een deel van de patiënten herstelt niet volledig en je kan er zelfs aan overlijden. Vaccinatie tegen tekenencefalitis is wel mogelijk. Het TBE-virus wordt door de teek al tijdens de beet overgedragen. Snelle verwijdering kan de ziekte dus niet voorkomen.
Wat is tekenencefalitis precies?
Tekenencefalitis (TBE) ie een hersen(vlies)ontsteking die wordt veroorzaakt door het ‘tick-borne encephalitis’ virus.
De meeste mensen die besmet zijn geraakt met TBE worden niet ziek of krijgen milde griepklachten één of twee weken na een tekenbeet. In de tweede fase van de ziekte kunnen de hersenen, hersenvliezen en het ruggenmerg ontstoken raken.
Er zijn geen medicijnen tegen tekenencefalitis. Ongeveer 1-2% van de patiënten met een hersen(vlies)ontsteking overlijdt hieraan. In aantallen zijn dat enkele tientallen mensen in Europa per jaar! De helft van de patiënten blijft na een besmetting last houden van neurologische restverschijnselen, zoals verlamming of hersenletsel. Dat is heel ingrijpend in je leven.
Waarom nu ineens die aandacht voor tekenencefalitis?
Het is in Nederland een relatief nieuw en onbekende ziekte, die echter steeds vaker voorkomt door de warme lentes en zomers. Het aantal meldingen van TBE in Europa steeg tussen 2012 en 2021 met 33%. In de landen om ons heen kennen ze de ziekte al langer, en wordt de bevolking al jaren preventief gevaccineerd. Voor inwoners van Oostenrijk bijvoorbeeld is de vaccinatie tegen het TBE-virus net zo normaal als bij ons de DKTP-prik.
Waar komt tekenencefalitis voor?
Tekenencefalitis komt in bijna heel Europa voor, maar in Nederland (gelukkig) nog maar incidenteel. De grootste risicogebieden zijn Zuid-Duitsland, Oostenrijk, Oost-Europa en Scandinavische landen. Het aantal geregistreerde besmettingen in 2021 per land was als volgt: Tsjechië (589), Zweden (533), Duitsland (417), Oostenrijk (135), Nederland (3).
In een groot deel van Europa komt de Europese soort voor, FSME. In de Baltische landen en Rusland is er de Russische variant, RSSE. (Bron)
Vaccinatie tegen tekenencefalitis
Zoals gezegd is er tegen het TBE-virus gelukkig wél een vaccin beschikbaar. De vaccinatie biedt voor 95% bescherming.
Helaas denken de meeste vakantiegangers niet aan reisvaccinaties als ze binnen Europa op vakantie gaan. Daarom is er nu een campagne via verschillende organisaties om tekenencefalitis meer bekendheid te geven. De vaccinatie kun je via de GGD en reisvaccinatie aanbieders zoals Meditel en Travel Clinic verkrijgen.
Een vaccinatie is niet verplicht, maar wel aanbevolen als je in de risicolanden de natuur in gaat.
Tip: regel je vaccinatie op tijd. Om volledig beschermd te zijn heb je drie inentingen nodig in een jaar tijd. Vaccinatie 1 en 2 zet je binnen twee maanden, en dan volgt nummer 3 tien maanden later. Voor kinderen is een junior dosis nodig. Bij Meditel moet je deze van tevoren aanvragen omdat er twee weken levertijd op zit, vertelde de arts ons.
Zet een reminder in de agenda voor begin 2024 als je de vaccinatie overweegt. Travel clinics zijn heel druk vanaf mei.
De vaccinatie kost €60,- a €70,- per stuk, dus ongeveer €200,- voor de gehele serie van drie intentingen. De entingen 1 en 2 mogen elkaar binnen 2 maanden volgen en enting 3 volgt dan 10 maanden later. Dat is veel geld, maar bij ons worden ze gelukkig volledig vergoed vanuit de aanvullende zorgverzekering.
Tip: check je aanvullende zorgverzekering voor de vergoeding van reizigersvaccinaties
Hoe kun je jezelf beschermen?
Als je op korte termijn naar één van de landen gaat waar het TBE-virus veel voorkomt, heeft het geen nut om nu met spoed een vaccinatie te regelen. De travel clinics zitten overvol, en je hebt minimaal twee doses (met een maand ertussen) van het vaccin nodig voor goede bescherming. Goede preventie tegen tekenbeten is daarom ook belangrijk.
Draag daarom zoveel mogelijk een lange broek en sokken als je de natuur in gaat, en gebruik een tekenwerend middel. Als we gaan wandelen op vakantie dragen we meestal een pet of een Buff om te voorkomen dat er teken in de haren komen.
Controleer jezelf en je kinderen dagelijks, ook als je niet in de natuur geweest bent. Onze kinderen hebben gewoon in de eigen achtertuin en op de camping tekenbeten opgelopen. Teken nestelen zich graag in holtes en plooien, bijvoorbeeld in je knieholtes en liezen en achter de oren.
Een tekentang en een Anti Teken middel horen standaard in je EHBO tas voor vakanties. Wij gebruiken zelf de Anti-Insect Natural Spray en de Anti Teek spray van Care Plus. Beide zijn zonder DEET en veilig te gebruiken voor kinderen vanaf 3 maanden. De mini versie van de Anti-Insect Natural Spray zit standaard in onze rugzak bij een dagje uit.
Heb je toch een tekenbeet opgelopen? Markeer de plek en noteer de datum van de tekenbeet in je agenda. Als de plek na enkele dagen rood wordt, of als je koorts krijgt, ga dan naar een arts.
Is dat niet eng, een nieuw vaccin?
Nog even terugkomend op het vaccin. Is dat niet eng? Nee, want het vaccin is helemaal niet nieuw. Alleen nog niet zo bekend in ons land. In 2013 ging ik met een diep ingenestelde teek in mijn knieholte naar een ziekenhuis is Litouwen om de teek laten verwijderen. De verpleegkundige viel haast van haar stoel van schrik toen ze hoorde dat ik niet gevaccineerd was tegen tekenencefalitis. Ook onze vrienden in Letland waren heel verbaasd dat we nooit van de vaccinatie gehoord hadden.
Eigenlijk wel begrijpelijk, want voor onze reizen naar Azië en Afrika hebben we eerder wel de aanbevolen reizigersvaccinaties gehaald. Voor een reis in Europa hebben we daar totaal niet aan gedacht. Toen we in 2014 weer naar Letland gingen hebben we allemaal de FSME vaccinatie gehaald via Thuisvaccinatie.nl. Het vaccin bestaat al lange tijd en er zijn geen vervelende bijwerkingen bekend.
We hadden er alleen niet aan gedacht dat de vaccinatie maar drie jaar geldig is. Onlangs waren we in Europa-Park in Duitsland toen onze dochter een teek in haar oor had. Ik had geen tekentang bij me in het pretpark, dus bezochten we de EHBO post. Daar vroeg de verpleegkundige of onze dochter gevaccineerd was. ‘Ja’ antwoordde ik, maar helaas niet recent. Ook hier weer verbazing, want Zuid-Duitsland is een risicogebied voor TBE. Ze snapte er niks van dat het nog zo onbekend was in Nederland.
Met deze blog hebben we een poging gedaan om dat te veranderen. We hopen dat je hiermee voldoende informatie hebt om zelf een goede afweging te maken voor wel of niet vaccineren, en aan preventie tegen teken denkt. Een vaccinatie is niet verplicht natuurlijk.
Meer lezen over gezondheid op reis
- Checklist reisapotheek voor kinderen
- Zonnebrandcrème voor je kind
- Misselijk op de achterbank: tips tegen reisziekte
- Wat te doen bij een kwallenbeet?
- Tips voor een lange autorit met kleine kinderen
Disclaimer
Gebruikte bronnen voor deze blog:Tekenkaart op zecken.de, RIVM tekenencefalitis, GGD reisvaccinaties, Stichting Tekenbeetziekten
Deze blog is niet gesponsord en genoemde merken of organisaties zijn op geen enkele wijze bij deze blog betrokken. Wij vinden gezondheidspreventie en goede voorlichting erg belangrijk, daarom schreven we deze blog.
